NHÀ NƯỚC ĐẦU TIÊN TRÊN VÙNG ĐẤT NAM BỘ - VIỆT NAM

 

Từ lâu, Nam Bộ đã là một bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ Việt Nam, nhưng do tính chất phức tạp của lịch sử nên cho đến nay vấn đề này còn có những nhận thức chưa thật đầy đủ. Thời gian qua, có một số phần tử xấu tăng cường các hoạt động kích động, lôi kéo, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, chống phá Đảng, Nhà nước, nhất là lợi dụng không gian mạng viết bài, đăng tin, bình luận sai sự thật về vấn đề nguồn gốc lịch sử của vùng đất Nam Bộ - Việt Nam. Chúng tuyên truyền rằng “dân tộc Khmer hiện diện hàng nghìn năm trước ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long để cho rằng vùng đất Nam Bộ - Việt Nam là của người Khmer Campuchia Krôm, yêu cầu Việt Nam trả vùng đất Nam Bộ cho người Khmer Campuchia Krôm”.

Để có cái nhìn khách quan về lịch sử hình thành vùng đất Nam Bộ của Việt Nam cần nhiều hơn những công trình nghiên cứu trên các lĩnh vực khảo cổ học, sử học, địa chất học, địa lý học, văn hóa học, nhân học, dân tộc học…Tuy nhiên, ở đây chúng ta chỉ xem xét sơ lược về nhà nước đầu tiên trên vùng đất này, đó là Vương quốc Phù Nam. 

Bản đồ Vương quốc Phù Nam và Chăm Pa khoảng thế kỷ thứ 3 sau Công nguyên

Bản đồ không gian Vương quốc Phù Nam (Miriam Stark, 2006)

Theo tài liệu “Văn hóa Óc Eo và Vương quốc Phù Nam, kỷ yếu Hội thảo khoa học nhân 60 năm phát triển Văn hóa Óc Eo 1944 - 2004” của Phó Giáo sư Tiến sỹ Phan Xuân Biên, Viện Nghiên cứu xã hội thành phố Hồ Chí Minh: Phù Nam là Vương quốc đầu tiên ở hạ miền sông Mê Kông với lãnh thổ rộng rãi, trong đó vùng đất Nam Bộ - Việt Nam có vị trí như là trung tâm. Phù Nam là trung tâm của kết nối giao thương giữa các cộng đồng khu vực với Ấn Độ, Trung Hoa. Ngay từ buổi đầu hình thành và trong suốt 5 - 6 thế kỷ phát triển, Phù Nam là một “quốc gia đa dân tộc”. Các kết quả nghiên cứu gần đây cho biết, Óc Eo (gắn với Phù Nam) là một nền văn hóa có nguồn gốc bản địa, có quan hệ văn hóa Sa Huỳnh và chủ nhân là những cư dân Malayo-polinésien. Sự xây dựng nên Vương quốc Phù Nam cũng do từ nhiều nguồn, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của người cổ Đồng Nai - Đông Nam Bộ. Vào những thế kỷ đầu Công nguyên, người Đồng Nai trên cơ sở kinh tế nông nghiệp, đã có một bộ phận tiến về phía Nam để chinh phục vùng đất châu thổ sông Cửu Long, chính bộ phận này đã góp phần xây dựng nên nước Phù Nam cổ đại. Họ đã tạo nên những khu dân cư trù phú trên nền tảng kinh tế nông nghiệp truyền thống, kết hợp với mở mang nhiều ngành nghề thủ công, mở rộng hoạt động buôn bán, thương mại đa chiều. Nhưng sau một thời gian phát triển phồn vinh, Phù Nam đã sụp đổ vào thế kỷ thứ VII – VIII, lãnh thổ Phù Nam trở nên hoang địa. Chính trong bối cảnh đó, một bộ phận cư dân Chân Lạp đã di cư đến vùng đất châu thổ sông Cửu Long nhưng họ không đủ đông và chưa đủ mạnh để khai thác mọi miền vùng Tây Nam Bộ, họ chỉ quần cư thành từng phum sóc trên các vùng đất cao (thường gọi là Giồng) ven thềm các sông cổ, ven biển hoặc ở xung quanh vùng Bảy Núi. Đến thế kỷ XIII, khi mà đế quốc Ăngkor khá hùng mạnh, đồng bằng Tây Nam Bộ “vẫn toàn là cây mây cao vút, cổ thụ, cát vàng, lau sậy trắng,...hàng trăm, hàng ngàn trâu rừng tụ hợp từng bầy”. Cảnh quan ấy vẫn kéo dài cho đến khi người Việt đặt chân đến đây, vẫn còn hoang vu, chưa được khai tháct.

Tóm lại, một tiến trình lịch sử đã diễn ra trên đất Nam Bộ - Việt Nam từ thời khởi thủy đã được nhận thức ngày càng rõ; không có cơ sở cho rằng vùng đất Nam Bộ - Việt Nam là của người “Khmer Campuchia Krôm”. Trong suốt nhiều thế kỷ trước Công Nguyên, con người cổ xưa lớp người đầu tiên đã có mặt khá đông đúc và với một cuộc sống trù phú tại vùng đất Nam Bộ, chủ yếu là Đông Nam Bộ, ven hạ lưu sông Đồng Nai, Sài Gòn, ven sông Vàm Cỏ. Đến đầu Công nguyên, họ tiến xuống cư ngụ một cách phổ biến vùng Tây Nam Bộ, là một bước đột phá phi thường của người xưa. Họ đã góp phần xây nên Vương quốc Phù Nam hùng mạnh một thời vang bóng trong 5 – 6 thế kỷ, do những nguyên nhân tác động từ thiên nhiên, xã hội, Phù Nam đã sụp đổ, lãnh địa Phù Nam trở nên hoang địa. Một số trở lại vùng lãnh thổ xưa, tiếp tục với lối sống xưa của miền rừng núi. Trong gần 10 thế kỷ, đồng bằng Sông Cửu Long vẫn là vùng hoang vắng, chỉ đến thế kỷ XVII, XVIII khi có mặt của người Việt thì châu thổ Cửu Long mới thực sự được khai phá thành đồng ruộng, xây dựng xóm làng, chợ búa sầm uất. Đó là cội nguồn và tiến trình lịch sử giai đoạn đầu phát triển của vùng đất Nam Bộ - Việt Nam, do vậy cần có một cái nhìn đúng đắng và đầy đủ về cội nguồn lịch sử vùng đất Nam Bộ.

Trà Vinh Quê em.