Cổng chào Trà Vinh không phải của riêng ai.

Thời gian gần đây cùng với chủ trương phá dỡ cổng chào cũ đã bị hư hỏng để xây dựng lại cổng chào mới của UBND tỉnh Trà Vinh các báo, đài nước ngoài và các trang mạng xã hội đã rêu rao cho rằng: Cổng chào tỉnh Trà Vinh là tài sản của của người Khmer, biểu tượng văn hóa của người Khmer, việc phá dỡ cổng chào là xóa bỏ văn hóa của người Khmer. Để rộng đường dư luận xung quanh vấn đề này, tôi xin trao đổi một số ý kiến để các bạn tham khảo và có cái nhìn khách quan hơn.

Cổng chào Trà Vinh 

1. Cũng theo thông tin từ các đài báo nước ngoài thì Cổng chào Trà Vinh được xây dựng vào khoản thập niên 70 của thế kỷ XX, tức là tại thời điểm này tỉnh Trà Vinh (Vĩnh Bình) đặc dưới quyền quản lý của chính quyền tỉnh Vĩnh Bình, thuộc Việt Nam Cộng Hòa. Như vậy việc xây dựng cổng chào phải thông qua cơ quan dân biểu cấp tỉnh và sự đồng ý của chính quyền, tất nhiên là kinh phí xây dựng phải được lấy từ ngân sách, đó là sự đóng góp chung của toàn dân trong tỉnh lúc bấy giờ bao gồm: người Kinh, người Khmer, người Hoa và có cả người Ấn. Vì vậy đây là tài sản chung của người dân, dưới sự quản lý của chính quyền, việc cho rằng Cổng chào Trà Vinh là tài sản của người Khmer là hoàn toàn không có căn cứ.

Cổng làng Việt

2. Ở Việt Nam có không biết bao nhiêu là cổng chào, hầu như tỉnh, thành  nào cũng có, vậy thì cổng chào của các tỉnh, thành khác là biểu tượng văn hóa của dân tộc nào? Qua nghiên cứu các cổng chào trong nước nói chung, mà cụ thể là cổng chào của tỉnh Trà vinh có thể khẳng định rằng công trình kiến trúc này là sự cộng hưởng, hòa hợp rất độc đáo của ba nền văn hóa của ba dân tộc Kinh, khmer, Hoa với kết cấu tổng thể thì giống như cổng làng Việt, mái ngói âm dương giống như các chùa cổ của người Hoa (cụ thể là Chùa Ông phường 3 thành phố Trà Vinh), các biểu tượng nhật thực, nguyệt thực, thần Vệ nữ, rắn 7 đầu mang nét kiến trúc của Phật giáo Nam Tông Khmer.

Chùa Ông Trà Vinh.

3. Như trình bài ở trên công trình cổng chào Trà Vinh không phải là biểu tượng văn hóa riêng của người Khmer do đó việc cho rằng phá bỏ cổng chào Trà Vinh là phá bỏ văn hóa của người Khmer là hoàn toàn xuyên tạc.

Là một người con của quê hương Trà Vinh tôi có quyền tự hào và khẳng định rằng Cổng chào tỉnh Trà Vinh là một kiến trúc đẹp, nghệ thuật đắp tượng tinh xảo với các hoa văn mang tính nghệ thuật cao, cân đối phù hợp với không gian con đường cũ, nhỏ chưa có dãy phân cách. Nhưng việc phá vở một công trình cũ, đã hư hỏng, không phù hợp với  không gian hoàn cảnh mới, để xây dựng lại một công trình khác tốt hơn, phù hợp hơn là việc làm khách quan, bình thường, của chính quyền. Việc xuyên tạc cho rằng chính quyền muốn xóa bỏ văn hóa của người Khmer nhằm mục đích kích động tư tưởng hận thù, cực đoan chỉ “gạt” được những người thiếu hiểu biết.

 Lâm Trung